KSIĄŻKA

Architekci i "paragraf aryjski". Przypadek SARP-u (1934-1939)
~Agnieszka Tomaszewicz, Joanna Majczyk

premiera:
9 lipca, godz. 13.30
Ludwikowice Kłodzkie
Festiwal Góry Literatury

Czy architektura może być wolna od polityki? Dlaczego często unikamy opowiadania trudnych historii? Agnieszka Tomaszewicz i Joanna Majczyk w swojej nowej książce - Architekci i paragraf aryjski. Przypadek SARP-u (1934-1939) - przedstawiają jedną z takich przemilczanych historii, dotyczącą antysemityzmu wśród architektów międzywojennej Polski. Na mocy wprowadzonego w końcu lat trzydziestych XX w. "paragrafu aryjskiego" z SARP-u - jedynej znaczącej organizacji branżowej w kraju - wykluczono osoby, którym przypisano narodowość żydowską. Architektom Żydom nie tylko ograniczano prawo do członkostwa w stowarzyszeniu, ale podjęto również kroki zmierzające do ich częściowej eliminacji z rynku pracy.

    "...Wiedza bywa bolesna – i z taką konfrontuje nas ta książka - pisze prof. Małgorzata Omilanowska. -  Zainteresowani dziejami architektury dwudziestolecia międzywojennego w Polsce wiedzieli coś niecoś o antysemickim epizodzie z lat trzydziestych. Nikt jednak dotąd nie zebrał i nie usystematyzował całej dostępnej wiedzy na ten temat.

    Dobrze udokumentowana praca Agnieszki Tomaszewicz i Joanny Majczyk krok po kroku prowadzi nas przez kolejne etapy upiornej historii wykluczenia. Pokazuje, jak czad antysemityzmu zatruwał kolejne osoby i organizacje i obezwładniał pogrążoną w bierności większość. Ubrany w paragrafy, odbierał ludziom prawo do pracy tylko ze względu na pochodzenie – prawdziwe bądź przypisywane.

    Może się wydawać, że architektura nie jest podatna na podziały i manipulacje. To jednak złudzenie, bo za architekturą stoją ludzie, z których część w dogodnych okolicznościach chętnie wykluczy konkurencję dla swojego wąsko widzianego interesu. Warto o tym pamiętać, nawet jeśli to trudne..."