Projekt Natalii Wojtaś - "Dom Jogi - manifest natury w architekturze w Vale de Moses w Portugalii" - został wyróżniony w konkursie SARPFR 2022, organizowanym przez Stowarzyszenie Architektów Polskich we Francji. Praca powstała pod kierunkiem dr hab. Joanny Jabłońskiej, prof. PWr.

YOGA HOUSE MANIFEST NATURY W ARCHITEKTURZE
autorka: Natalia Wojtaś

Projekt jest formą manifestu, przedstawiającą potrzebę integracji natury z architekturą. Celem założenia jest pokazanie silnej więzi człowieka ze środowiskiem, które powinno pełnić istotną rolę w kształtowaniu przestrzeni, w której żyjemy. Człowiek i natura mają na siebie wzajemny wpływ, a z pomocą architektury i urbanistyki możemy sprawić, aby ta symbioza była zrównoważona.
Yoga House zlokalizowany jest na zboczach pasma górskiego Serra de Estrela w środkowej Portugalii. Stanowi on rozbudowę istniejącego na tych terenach ośrodka jogi – Vale de Moses. Projektowany budynek wzbogaca obecne założenie o dodatkowy obiekt, służący praktyce jogi i medytacji. W tej przestrzeni człowiek może zbliżyć się do natury, co sprzyja wyciszeniu. Ponadto atmosfera miejsca pozwala oderwać się od codziennej rutyny.
Teren opracowania leży w dolinie polodowcowej – Vale de Moses, która pokryta jest rozległymi lasami sosnowymi. W krajobrazie występują liczne głazy narzutowe i skały. Ponadto w pobliżu ośrodka znajduje się jedna z bardziej popularnych turystycznych tras. Z tego względu, tereny te są często odwiedzane przez przybyszów z całej Europy.
Głównymi inspiracjami w projekcie są zjawiska zaobserwowana w przyrodzie i nauki daleko- i bliskowschodnie. Podstawą idei zaprojektowanego założenia jest wywodząca się z Japonii praktyka jogi zwana “Shinrin-yoku”. Jest to zarazem rodzaj terapii, powszechnie znany jako forest bathing – co oznacza leśną kąpiel. Polega ona na długich wędrówkach po lesie, gdzie poznajemy naturę za pomocą wszystkich zmysłó, zaprojektowany spacer po terenie jest więc częścią praktyki jogi, która pozwala się wyciszyć na łonie przyrody. Dosłownie “joga” oznacza “zjednoczenie”, a poprzez spacer po zaprojektowanej ścieżce możemy poczauć jedność z naturą.

Schematy powstawania założenia przestrzennego
1. Dostosowanie projektowanej ścieżki do formy terenu
2. Poszanowanie istniejącej zieleni, poprowadzenie ścieżki pomiędzy drzewami w sposób niekolidujący z otoczeniem – pozostawienie pełnego drzewostanu
3. Stworzenie czterech pawilonów urozmaicających leśną wędrówkę. Każdy z tych elementów ma niepowtarzalny charakter

Spacer po projektowanej ścieżce prowadzi kolejno przez 3 mniejsze pawilony, zamykając założenie głównym obiektem – yoga house. Mniejsze pawilony są miejscami, w których można oddać się medytacji na łonie natury. Mają na celu pobudzić różne zmysły i przybliżyć do przyrody. Każdy z nich nawiązuje do innego zmysłu, ze względu na miejsce, w którym się znajduje. Pierwszy pawilon dotyku jest otoczony przez drzewa, zioła, skały. W tym miejscu możemy dotykać wielu tekstur i poczuć ich zapach. Kolejny, pawilon widoku leży na krawędzi zbocza i otwiera widok na piękną dolinę Vale de Moses. W tym miejscu jesteśmy w dystansie z naturą, przez co możemy poczuć jej potęgę. Ostatni z mniejszych pawilonów to pawilon dźwięku, gdzie możemy usłyszeć odgłosy, które naturalnie nie są wyraźnie słyszalne. Tutaj dźwięki są akumulowane i wzmacniane. Ponadto wzdłuż ścieżki znajduje się wiele gatunków roślin.
Istniejące budynki ośrodka zostały odrestaurowane w duchu tradycyjnych metod budowlanych rejonu – z lokalnego kamienia i drewna. Nowoprojektowany obiekt również bazuje głównie na tych dwóch lokalnych materiałach.
Konstrukcja obiektu jest podniesiona, w celu zapewnienia swobodnej komunikacji pod budynkiem – kontynuacja motywu leśnej wędrówki. Dodatkowo podniesiona kubatura pozwala na swobodny przepływ wody opadowej pod konstrukcją i zapewnia więcej miejsca dla zieleni, która nie jest bezpośrednio narażona na działanie promieni słonecznych. Atutem jest też otwarcie widoku na cztery strony świata. Cała konstrukcja obiektu opiera się na drewnianych słuchach, które usztywnione są centralnym cylindrem wykonanym z żelbetu i kamienia, dodatkowo w ścianach budynku ukryte są metalowe cięgna.
Układ funkcjonalny w pawilonie został indywidualnie zaprojektowany po przestudiowaniu indyjskiej filozofii kształtowania przestrzeni – Vastu Shastry oraz biorąc pod uwagę preferencje właścicieli ośrodka. Głównie obiekt otwiera się na część południową z widokiem na dolinę. W części północno-zachodniej znajdują się pomieszczenie techniczne i sanitariaty.